Ukraine
| Part of | Eastern Europe, Post-Soviet states, Europe  |
|---|---|
| Inception | 24 Shawur 1991 |
| Name | ꠃꠇ꠆ꠞꠦꠘ |
| Official name | Україна |
| Native label | Україна |
| Short name | 🇺🇦 |
| IPA transcription | ʊkrɐˈjɪn̪ɐ |
| Native language | Ukrainian, Russian, Belarusian, Bulgarian, Armenian |
| Funder | European Union |
| Participant in | Russian invasion of Ukraine, 2024 Kursk offensive |
| Named after | name of Ukraine |
| Demonym | українець, українка, українці |
| Official language | Ukrainian |
| Anthem | Shche ne vmerla Ukrainy i slava, i volia |
| Culture | culture of Ukraine |
| Continent | Europe |
| Country | Ukraine |
| Capital | Київ |
| Located in time zone | UTC+02:00, UTC+03:00, Eastern European Time, Europe/Kyiv |
| Coordinate location | 49°0′0″N 32°0′0″E |
| Coordinates of easternmost point | 49°15′37″N 40°13′42″E |
| Coordinates of northernmost point | 52°22′46″N 33°11′26″E |
| Coordinates of southernmost point | 44°23′11″N 33°46′38″E |
| Coordinates of westernmost point | 48°25′9″N 22°8′14″E |
| Highest point | Hoverla |
| Lowest point | Kuyalnik Estuary |
| Basic form of government | semi-presidential system |
| Office held by head of state | President of Ukraine |
| Head of state | Volodymyr Zelenskyy |
| Office held by head of government | Prime Minister of Ukraine |
| Head of government | Denys Šmyhal |
| Executive body | Cabinet of Ministers of Ukraine |
| Legislative body | Verkhovna Rada |
| Highest judicial authority | Supreme Court of Ukraine, Constitutional Court of Ukraine |
| Central bank | National Bank of Ukraine |
| Member of | United Nations |
| Public holiday | Independence Day of Ukraine |
| Currency | hryvnia |
| Foundational text | Declaration of Independence of Ukraine, Declaration of State Sovereignty of Ukraine |
| Driving side | right |
| Electrical plug type | Europlug, Schuko |
| Follows | Ukrainian Soviet Socialist Republic, Ukrainian People's Republic |
| Replaces | Ukrainian Soviet Socialist Republic, Ukrainian People's Republic, Soviet Union |
| Award received | The Economist country of the year |
| Studied by | Ukrainian studies |
| Official website | https://ukraine.ua |
| Described at URL | |
| Top-level Internet domain | .ua |
| Main regulatory text | Constitution of Ukraine |
| Flag | flag of Ukraine |
| Coat of arms | Coat of arms of Ukrainiae |
| Geography of topic | geography of Ukraine |
| Has characteristic | partly free country |
| History of topic | history of Ukraine |
| Railway traffic side | right |
| Open data portal | data.gov.ua |
| Economy of topic | economy of Ukraine |
| Demographics of topic | demographics of Ukraine |
| Mobile country code | 255 |
| Country calling code | +380 |
| Trunk prefix | 0 |
| Emergency phone number | 112, 101, 102, 103 |
| GS1 country code | 482 |
| Licence plate code | UA |
| Maritime identification digits | 272 |
| Unicode character | 🇺🇦 |
| Category for honorary citizens of entity | Category:Honorary citizens from Ukraine |
| Category for maps or plans | Category:Maps of Ukraine |
Ukraine[a] də lardə do gədi Europe ye lan. Shima lardə kura kən indimi Europe lan ngawo Russia yen, shidoni gədi-a yala-gədi-a lan kalangaizəna də.[b] Ukraine ye yalanzən Belarus'a kalangaizəna; Poland-a Slovakia-a fətelan; Hungary-a, Romania-a Moldova-a [c] anəmfəteye; kuru kuluwu sələm'a kuluwu Azov'a anəm'a anəmgədi'a lan.[d] Kyiv də shima bərni kura lardəye kuru bərni kura, ngawonzən Kharkiv'a, Dnipro'a, Odesa'a. Təlam Ukrainebedə shima təlam Ukrainebewo
. Amsodə Ukrainelan saa 32,000 BC lan napsana. Woktu zaman dauyedən, shima nado Slavic ye faraktə badiye kuru dare nado ada gədi Slavicye cidiya kəriye Kievan Rusyedən, shidoni karni kən 9medən fəlangzənadə. Kievan Rus də shima mairi kura kuru duno'a Europe lan karnu kən 10th-a 11th-a lan, amma hangal-hangallin kərmai'a nasha'a gadero tartəgəna kawu Mongols ye sha wurzayinro karnu kən 13th lan. Nasha də daji kəla kəlzana, yeksana, kuru kərmai diyaye kadaye sha sonotin saa 600 fuwuye dəro, Grand Duchy Lithuania ye-a, Mairi Poland ye-a, Polish-Lithuanian Commonwealth-a, Mairi Austria ye-a, Mairi Ottoman ye-a, Tsardom Russia ye-a kunten Cossack Hetmanate də dawu Ukraine yen karnu kən 17th lan fəlango amma kate Russia-a Poland-a yektəna kawu daula Russia ye sha səmoyinro dareram karnu kən 19th ye lan. Lardə Ukraineyedə fuwuzəna kuru ngawo fitəna Russiaye 1917lan, kərmai jamaye Ukraineyedə kokkada. Bolsheviks də kərmai daula kureye də'a sabsana kuru Ukraine Soviet Socialist Republic də'a koksana, shi do ne kərmai Soviet Union ye ro walzəna ma suro saa 1922 yen. Loktu kəriwu dunyabe kən indimidən, Ukrainedə Germanyye səmowona kuru kəriwuwa kura-kura-a nəmzalum-a sətana, adəye səkə am kəlafərəmma miliyon 7 cezəna, Yewudiwa Ukrainebe ngəwunzaso
Ukraine ye kərmai kəlabe səwandəna suro saa 1991 yen sa Soviet Union ye tarzənadən kuru kəlanzə'a dawu-dawuro warmajiwo.[10] Dustur bəlin suro saa 1996 lan gotəna loktu lardədə demokəradiya kasuwube nəmkambe ro faltənadən dau riswa kəmbu-a kuru kərmai kəriyebe-ayen.[11] Fitəna Orange ye saa 2004-2005 ye də, karno-a, doka-a faltə suwudəna. Kaziyi siyasabe waltə cizənadəye zanga-zanga jamaye suro saa 2014 lan Euromaidan lan notənadə suwudəna, kuru adəye səkə fitəna, dareramdən Russiaye kəlanzəlaro Ukraine's Crimean Peninsula'a səmowona kuru kəlzəna, kuru nəm rashidi pro-Russiayedə kəriwu Donbaslan Russia-a Russia-a yeksana. Russia ye Ukraine ro bətərəm nguwu badizəna suro saa 2022 yen.kunten.
Ukraine də lardə fal kuru nizam gomnatinzəye də lardə dawu kura lardəye. Ukraine də nasha razəwuye faltəye mbeji kuru GDP nzə ganawo suro Europe yen saa 2024 lan, riswa kəmbudə lamarra kura.[15][16] Cidinzə bare'a də nankaro, lardədə arkəm lardə diyayero sutuluyin,[17] arkəm fulutəna tən saa 2022 lan dalil Russiaye bətərəmzəyen, kəmbu dunyabe'a tajirwaro sədin.[16][17] Ukraine də sha duno dauye ro gozana lamarra dunyabe lan. Askəranzədə shima kən arakkəmiwo dunyalan kuru shima kungəna kəriwube kən uskuyewo, kuru shidə shima mara njiye kura kuru jili kada dunyalan cidajinmawo. Ukraine də shiye wakil United Nations ye kuru wakil majalis Europe ye'a, karapka kasuwu dunyabe'a, kuru OSCE'a. Shidə dawari European Unionro kəltaye sədin kuru NATOro kəltaye muradəzəna.[18]