Jump to content

Maiduguri

Wikipedia lan
Maiduguri
big city
Inception1909 Yasa
ContinentAfrica Yasa
CountryNigeria Yasa
Capital ofBorno Yasa
Located in the administrative territorial entityMaiduguri Yasa
Located in time zoneUTC+01:00 Yasa
Coordinate location{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[13.15,11.833333333333]}} Yasa
Map

Máiduguri

Maiduguri də shima bərni kúra Borno be doni yálà gədi Nájeriya be dən də́gana ma.

Maiduguri də shima kə́rye doni kə̀rye ya Yala gədi Nigeria bǝ samma sowa nəm kuraa kuru jámá ngəwuwa son kozəna ma.

Gananzəyaye am milion falla kozəna birni ladin.bərni Maiduguri ye də, ca bərni bəlin kúrú nabtənzə buroye də ku alamanna sáà yar ləgarrin fitulurrin ye dəgai. Shima (1807).

Maiduguri də, suronzəlan nguro Yerwa au Herra mbeji maana ( Her təlam kanuri ye ladən ) foto fəte dən.Maiduguri dina diye ca foto gədilan Karra.

Gargam

[yasa | usullu yasa]

Loktu buroye Nashadə karnuwa kadaro fato Mairi Kanem-Bornube. Maiduguridə bərni indi mbeji: Yerwa fətenzən kuru Maiduguri kureye gədinzən. Yerwa də sha 1907 lan Abubakar Garbai Borno ye sha bərni kura mairi Bornu ye lan kokkono. Nadə kawu shiro bəladiya gana Kalwa lan notənadə. Adəye bərni kura am Kanuri yedə Kukawa lan gotə'a suwudəna. Maiduguri kureyedə British ye sha karza kərmai askərraye ro saa 1908 lan, Mafoni'a falzəna.[3] Saa shimadən nado Komishina Britishye kəla Bornu Britishye dəro wallono. Suro saa 1957 lan, Yerwa də shima su do dawudi bərniye dəro wallono kuru 'Maiduguri' də shima su bəladiyaye dərizə kəlzəna dəro faidatə. Suro saa 1964 lan zawal maara cidiyedə nadəro kalaktəgəna kuru adəye səkə na kasuwuye kura nadəye ro wallono. Bərnidə loktu laan sha "dawu ilmu Islambe suro Fəte Africaben nozana shidoni ... [kərazəna] kasattə-a nəm kərawo-a alamanna kəskawa neembe yeyi."[6] Maiduguridə shima fal suro nashawa gomnati ganaye mewun lokko uwur (LGAs) shidoni Borno Emiratedə'a sədinmadə, kəriye adaye shidoni kəriye Bornoye, Nigerialan karadə.

Boko Haram

[yasa | usullu yasa]

Boko Haram ye bǝtǝrǝm sadǝna Bərnidə shima kardə Boko Haramye bətərəmnzawo[14] kuru shima bərni doni amdəye ngəwusoro bətərəm sadinmawo.[15] Dareram kəntawu Julyye saa 2009 lan, Maiduguridə shima nado fitəna adinbe kura yala Nigeriayen Boko Haramye sədənawo, shidoni am 700 samin cezənadə Yim kawu kəntawube 14 kəntawu Maybe saa 2013, kura lardəbe Goodluck Jonathan ye kəndaram kəla kəltəbe yala-gədi Nigeriabe warmajiwo, kəriye Bornobe kunten, dalil cida kəriwu [✓Boko Haram]]be nankaro.[16] Bərnidə sammaso suro bənyeyen suro bənyeyen, kuru moto kura kura sodə'a dapsana kəla am bərnidəye'a nzəkawo nankaro.[17] Nashawa mewun indin bərnidəye doni Boko Haram ye duno'aro notənadə suro curfew yen kara.[18] Yim kawu kəntawube 18 kəntawu Junebe saa 2013, am Boko Harambedə maaranta laaro bətərəm sadəna loktu fuwurawa jarawa sadindən; fuwurawa laar cezəna.[19] Saa 2014 lan, Boko Haram ye Maiduguri ro bom gǝrzǝna suro kǝntawu Janwari-a, kǝntawu Yuli-a kuru kǝntawu Nuwamba-a yen. Yim kawu kəntawube 10 kəntawu Januarybe saa 2015, kasuwu Mondaybe suro Maiduguriben bom təmtəgəna, am 19 cezəna.[14] Awa badiyaram kəntawu Januarybe kawunzə 25, Boko Haramye bərnidəro bətərəm kura sadəna.[20] Yim kawu kəntawube 26 kəntawu Januaryben, CNNye hawar cina kəla Maiduguriro bətərəm "am bunduwu'a yer kadaye" sadənadə duno'atə, amma bəla karəngənzə Mongunodə Boko Haramye səmowona.[21] Soja'a Nigeriayedə bətərəm gade Maiduguriro kəntawu Januaryye kawunzə 31 saa 2015 lan sadənadə kənasartana gulzana.[22] Yim kawu kəntawube 17 kəntawu Februarybe saa 2015-lan, Mongunodə dareramdən askərra Nigeriabero cukkurowo kəla bətərəm sami-a cidi-ayen. [23] Yim kawu kəntawube 7 kəntawu Marchbe saa 2015, bom kəlanza kəltəbe uwuye am 54 cezəna kuru am 143 zauro zauro sətana.[24] Yim kawu kəntawube 30 kəntawu Maybe saa 2015, Boko Haramye bərnidəro bətərəm gade sadəna, am mewun yakkə cezəna.[25] Suro kəntawu March saa 2017 yen Boko Haram ye waltə Maiduguri

Giwa Barracks

[yasa | usullu yasa]

Barracks Giwa ye-a na suro Maiduguri ye-a də Boko Haram ye bətərəm kada sədin. Suro saa 2014 lan, hawarraye fəlezana am 600 bətərəmdən cezəna, amma ngəwunzaso am suro fatoyen dazanadə askərraye cezəna.[26][27] Suro kəntawu January/Februaryben saa 2015 lan bətərəm təkkəna, suro kəntawu Marchben saa 2015 lan bom təkəna, kuru waltə suro kəntawu Mayben saa 2015 lan bətərəm təkkəna.[28] Suro kəntawu Mayben saa 2016, Amnesty Internationalye hawar kəla na amso Giwabedən cituluwo, shiro "na kərmube" gulzəna. Hawardəye wono fatowadə am 1,200 yeyi (duli 120 kunten) kuru am anyi ngəwunzaso nəmzalumlan sandiya suro fatoben dazana. Waltə wono am 149 suro reta saa 2016yen bazana, surodən nduli 11 mbeji.[29] Suro saa 2019 yen, Amnesty International (AI) kuru am Nigeriaye hangalnza cizənama (CN) ye kulashi kəla kamuwa-a nduli-a nadən zortəyen bowozana.[30] Tramadol addiction də awo hangal gənatəye ro walzəna nasha Maiduguri yen, dalil Boko Haram ye kəriwuwu-a am bəlaye-a kurun dəro walzana kəla zau fantəyen, kəlanza'a, kuru awowa do fitənayen suwudin dəga.

Yanawu

[yasa | usullu yasa]

Kawudo shiro kurawo badə shima 47 °C (116.6 °F) yim kawu 28 kəntawu Maybe saa 1983, amma kawudo shiro ganawo badə shima 5 °C (41 °F) yim kawu kəntawu Decemberbe kawunzə 26 saa 1979.[32] Kəska kəltadə shima awo done kərmai bərnidəye kərmai kərmaiye sədinmawo, kuru kəska kura kura ci diwalwa kura kurayen də kəngal zauro duno'aro nzətkawo sədin.[33]

Kǝrmai

[yasa | usullu yasa]

Kə́rmai Bə̀rní Màidúgúri ye də, nadən mairi Barraanzə shehu Borno be də karra kuru nadə́ma bə̀rnî kura kərye diye na doni fato gomnatiye daanama.[1]

Lamintǝ

[yasa | usullu yasa]
  1. Salkida, Ahmad (24 September 2012). "Tears From Maiduguri". Sahara Reporters. Retrieved 19 October 2019.