Kenya

Kenya

sovereign state, country

Part of	East Africa
Inception	1963
Official name	Republic of Kenya
Native label	Republic of Kenya
Named after	Mount Kenya
Official language	Swahili, English
Anthem	Ee Mungu Nguvu Yetu
Culture	culture of Kenya
Motto	Harambee
Motto text	Magical Kenya, Cenia Lledrithiol
Continent	Africa
Country	Kenya
Capital	Nairobi
Located in time zone	UTC+03:00, Africa/Nairobi
Coordinate location	0°6′0″N 38°0′0″E
Coordinates of easternmost point	3°58′59″N 41°54′24″E
Coordinates of northernmost point	5°30′0″N 35°19′12″E
Coordinates of southernmost point	4°40′46″S 39°13′6″E
Coordinates of westernmost point	0°5′10″N 33°56′40″E
Highest point	Mount Kenya
Lowest point	Indian Ocean
Office held by head of state	President of Kenya
Head of state	William Ruto
Office held by head of government	President of Kenya
Head of government	William Ruto
Executive body	Government of Kenya
Legislative body	Parliament of Kenya
Central bank	Central Bank of Kenya
Currency	Kenyan shilling
Twinned administrative body	Cheltenham
Driving side	left
Electrical plug type	BS 1363
Replaces	Kenya (1963–1964)
Significant event	Independence of Kenya
Official website	http://www.president.go.ke
Hashtag	Kenya
Top-level Internet domain	.ke
Flag	flag of Kenya
Coat of arms	coat of arms of Kenya
Geography of topic	geography of Kenya
Has characteristic	partly free country
History of topic	history of Kenya
Railway traffic side	left
Open data portal	Kenya open data
Economy of topic	economy of Kenya
Demographics of topic	demographics of Kenya
Mobile country code	639
Country calling code	+254
Trunk prefix	0
Emergency phone number	112, 999
GS1 country code	616
Licence plate code	EAK
Maritime identification digits	634
Unicode character	🇰🇪
Category for maps or plans	Category:Maps of Kenya

Kenya,[a] hukumamen shiro Republic of Kenya gultində,[b] shima lardə gədi Africabewo. Nəm nguwu jamayedə miliyon 52.4 ma kozəna dau saa 2024 yen,[13] Kenya də shima lardə kən 27 me nəm nguwu jamaye dunyalan[7] kuru kən 7 me nəm nguwu jamaye suro Africayen.

Bərni kura Kenya ye də shima Nairobi, amma bərninzə kura kuru kən indimi də, shima bərni kura ci kəmaduwuye Mombasa ye də, kəla Mombasa Island yen suro kəmaduwu Indian Ocean ye lan kuru cidi dərizə kəlzəna lan kara. Mombasa də shima bərni kura kərmai Britishye gədi Africaye'a nzəliwo'a,[14] shidoni kərma'a Kenya'a anəmfəte Somalia'a suronzən mbejidə, saa 1889 lan səta 1907 ro saadənan.

Bərni'a gade faida'a də sandima Kisumu'a Nakuru'a. Kenyadǝ shiga yalafǝtenzǝn South Sudan, yalanzǝn Ethiopia, gǝdinzǝn Somalia, Uganda fǝtǝnzǝn, Tanzania anǝmnzǝn, kuru kǝmaduwu Indianbe anǝmgǝdinzǝn.

Kenya ye kəndaramzə'a, yanawu'a nəm nguwu jamaye'a də zauro gadezana, sami kauye mafiye'a (Batian'a, Nelion'a Point Lenana'a kəla Mount Kenyayen) karaa'a dərizə kəlzəna, dabba karaye'a nasha'a bareye'a har yanawu'a fəte'a rift valley'a fertile'a kuru further counties'a fertile'a ro saadəna. saharawa absolute (Sahara Chalbi-a Nyiri-a).

Am Kenyaye buro salakkin nabsanadə barama-saptəmaso, alammaanna amma Hadzaye kərmayero.[15][16] Futu ilmuwu kaduwuye nozanadə kareya adayeya kareya shilayeya, amma təlamma Cushiticye manazandə buro salakkin cidi Kenyayedən nabkada kate 3,200-a 1,300 BC-ayen, loktudo sandiya Lowland Savanna Pastoral Neolithiclan notənadə. Sunyima təlamma Niloticye manazandə (kaduwu Kenyaye təlamma Niloticye manazandə) South Sudan kərmayero hijra badizana saa 500 BCyedai.[17] Amma Bantuyedə ci kəmaduwuyedən nabkada kate 250 BC-a 500 AD-ayen.[18]

Kəltəramma Europe yedə 1500 AD lan badiwono mairi Portugueseye'a, kuru Kenya'a notodə karnu kən 19medən badiwono loktu Europeye Africa'a kulastayen. Kenya zaman kəmayedə suro kərmai British Empire ye 1895 lan koksənadən ciwono kuru ngawodən Kenya Colony, shidoni 1920 lan baditənadə. Kambiyi kada kate UK-a colony-a yedə shima Mau Mau revolution ro suwudə, shidoni 1952 lan baditənadə, kuru kərmai kəlabe Kenyaye warmatəgə suro saa 1952 yen. Kəlakəl lardəwabe. Dustur kərmaye adə suro saa 2010 yen gowotə kuru dustur kərmai kəlabe 1963 yedəga falzəna.

Kenya də shima lardə do kura lardəye wakiljin ma, shi do ne am kartəna də jama'a wakilzayin kuru kura lardəye də shima kura lardəye'a gomnatiye'a.[19] Kenya də shiye wakil United Nations ye, Commonwealth ye, Bank Dunyaye, Fund Kungənaye Dunyaye, Karapka Kasuwu Dunyaye, COMESA, Shararam Zalumye Dunyaye, kuru karapkawa dunyabe gadeso.

Kuru shidə kəlakəl kura NATO gənyi United Statesbe. GNI nzə 1,840,[20] Kenya də lardə fandi gana-dauye. Arziyi Kenya yedə shima kən indimi gədi-a dawu-a Africaye lan, ngawo Ethiopia yen, Nairobi də shima dawudi kasuwuye kura nasha dəye.[21] Agriculture də shima nasha kurawo; shayi-a kofi-adə karewa adabe kungənaye, amma kambil bəlində duwaro wurajin lardə diyabero sutuluwin. Sanyaram cidabedə shiye awo razəgəbe suwudinma kurawo, musammanno bəladəriye.

Kenya də shiye wakil kasuwuye gədi Africaye,[22][23] amma karafkawa kasuwuye dunyabe laadə sha nasha Greater Horn of Africayero gozana.[24] Africa də shima kasuwu Kenya ye awo lardə diyayero sutuluyin ma kurawo, ngawodən European Union.[25]