Eliza Acton
| Sex or gender | female  |
|---|---|
| Country of citizenship | United Kingdom of Great Britain and Ireland |
| Given name | Eliza |
| Family name | Acton |
| Date of birth | 17 Shawul 1799 |
| Place of birth | Battle |
| Date of death | 13 Sawan 1859 |
| Place of death | Hampstead, London |
| Place of burial | St John-at-Hampstead |
| Native language | English |
| Languages spoken, written or signed | English |
| Occupation | poet, writer, cook |
| Field of work | Poetry, cookbook |
| Described at URL | https://stainforth.scu.edu/catalog/person/?id=4102, https://lib-ebook.colorado.edu/sca/specialcollections/wprp/087.htm |
Eliza Acton
Eliza Acton (17 April 1799-13 February 1859) də shima kəmbu ruwotəma kuru nazəmuma Nasaraye shi do ne kitawu kəmbu detəye buro salak ye Britain ye dəga ləbsəna ma, kəratəma fatoye nankaro, kəmbu detəye zamanye yalla kəlanzaye ro. Kitawudəye kəndo kərmaaro dunyalan faidatinma karewa kəmbube somtə-a kuru loktu kəmbu detəbe shawari-a awo kəmbube wosoro yitagatsəgəna. Surodən awowa kəmbube buro salakbe təlam Nasaraben Brussels sprouts-a spaghetti-a nankaro mbeji. Kuru suronzən awo kəmbube buro salakbe Actonbe "Christmas pudding" lan bowonodə mbeji; kəmbudə sha plum pudding lan bowotin, futu kəmbudəye buron fəlezəna, amma Acton də shima buro salakkin sudə-a futu kəmbudəye-a kəlzə.
Acton də suro saa 1799 yen bula Sussex lan katambo.bula Suffolk lan wurano na do maaranta feroye naptəramye sədin kawu loktu France lan bannajinro. Sa England dro waltənadən saa 1826 lan kitawu nazəmube baksəna kuru kitawunzə kəmbu detəye saa 1845 lan cutulo, yalla dauye nankaro. Ruwotəna futu hangal gojinlan, kitawudə waltəm kuruwuye zauro saraana. Suro saadəyen waltə bakkatə kuru baktəwa kada jasha'a har saa 1918 ro saadənan, loktu Longman, kitawudə baktəmadə, waltə baktəro shawari gozənadən. Suro saa 1857 lan Acton ye kitawu burodi fatolan faidatəye Nasaraye ləbsəna, cida kəraye-a kəraye-a kəla detə zamanye kozəna. Cidadə suronzən gargam burodi tandobe lardə England be-a, kəra duluwuwa burodi baktəbe Europe be-a kuru futu kəmbu detabe kada-a mbeji.
Saa dareye baktənzəyen, kənasar Isabella Beeton be kitawunzə Mrs Beetonbe kəla fatowaro cistayen (1861) dəye sha zamzəna, shidoni awowa kəmbube kada cida Actonben tətandənadə. Detə zamanbedə kamilro waltə baktənyi yaye saa 1994lan, kitawudə detəmaso Nasarabe nasha kənindimi karnu kən 20thbedən saraana, kuru am ngəwunzaso taasirzəna, Elizabeth David-a, Jane Grigson-a, Delia Smith-a Rick Stein-a kunten.
Gargam
[yasa | usullu yasa]Talla do Acton ye suro Ipswich Journal ye lan maaranta naptəramzəye lan sədəna Eliza Acton də kəntagə Aprilye kawunzə 17 saa 1799 lan Battle, Sussex lan katambo, kuru coci parish fatoye lan kəntawu June ye kawunzə 5 lan baptizəna. Shima kura yanzəganawa feroye arakkə-a yanzəganawa yakkə-a John Acton, kam mbal tandoma, kuru kamunzədə Elizabeth, Nee Mercer-aye shiro kurawo. brewery.[4][b] Suro saa 1811 lan Trotman bawono, kuru John ro dama cidaram dəye cidamanzə ganaro waltəye cedo; shiye kasatkono kuru kasuwudə sunzə Studd-a, Halliday-a Acton-aro faltəna. Sheila Hardy ye, suro gargamzə Eliza yen, John ye zauro karzə kəlanzə’a kasuwu dəro yiwo ro surin.[6]
Suro saa 1817 lan Acton-a, Miss Nicolson-a kəlanzən hawar gade notənyi-a "moranti naptəram kamuwa sənanaye" Claydon lan kazana, diya Ipswich yǝn. Suro saa 1819 lan Acton ye maaranta də kolzə kuru gade suro kəntawu September yen yanzəganawa feroye'a kazəna, loktu adəlan Great Bealings karəngəlan; maarantadə mil yakkə (4.8 km) Woodbridgero saa 1822 lan lewono kuru waneye saa 1825 lan zaktəna.[8]
Badiyaram kənənganzəyen Acton ye loktu gana laa France lan sədəna—Paris lan au anəm lardədəyen—amma loktu England kolzənadə notənyi; Hardy ye suro saa 1823 lan bəlawurozənaro surin.[9] Gargam kəmbube Elizabeth Ray, suro kitawu Oxford Dictionary bǝ gargam lardəbeyen ruwozənadən, wono Acton də nəlefanzə nankaro bəla diyabero bəlawurozəna, dalil shiye dunonzə duno ba nankadəro.[1] Waneye shiro suro mbeji sa Paris ro lezənadən kuru diyaro lezə fero sharabe sambinro. Sandi indidə asuzana kəla "hujja laa kəla adəben bawo, ada fatobe dawunbaro".[13] Hardy ye tiwori dəga kasatsayi, Acton ye yanzəgana feroye Sarah lan bowotin də ba wono, kam nyiyazəna dəma baro (yanzəganawa feroye Acton ye də nyiyazanyi); kuru asuwono shiye baptisma au census record do tada saa kalkalro fəlejinma səbandənyi.[14] Loktu France lan Acton-a cidama soji France be-a nəmkam kəji ba;[1] mowonjin nəmkam kəltə mbeji, amma adəgairo waljiya namtəna. England ro waltəna, waneye suro saa 1826-lan.