Aliko Dangote
Sex or gender | male ![]() |
---|---|
Country of citizenship | Nigeria ![]() |
Given name | Aliko ![]() |
Date of birth | 10 Shawul 1957 ![]() |
Place of birth | Kano ![]() |
Sibling | Sani Dangote ![]() |
Child | Icham nafion Dagonte, Nafion icham Dangote, Fatima Dangote ![]() |
Languages spoken, written or signed | English, Hausa, Arabic ![]() |
Employer | Dangote Group ![]() |
Educated at | Al-Azhar University, Government College, Birnin Kudu ![]() |
Work period (start) | 1977 ![]() |
Affiliation | Dangote Group ![]() |
Affiliation string | Dangote Group, Dangote Industries Limited ![]() |
Ethnic group | ![]() |
Religion or worldview | Islam ![]() |
Hair color | black hair ![]() |
Member of | American Academy of Arts and Sciences ![]() |
Award received | Grand Officer of the National Order of Benin, Order of the Niger ![]() |
Official website | http://www.dangote-group.com/ ![]() |
Alhaji Aliko dangote kasuuma kura, kuruman kungunama rinta. sha chasambo yim mǝyon bə lan kǝntawu shawul bə lan saa duwun yar laarrin fiwun tulurin bə lan.(1957)
Kənənga buroye-a yallanzə-a
[yasa | usullu yasa]Ya-a awaa Dangotebe, Hajiya Mariya Dangote-a (nee Dantata) kuru Mohammed Dangote-a Kano, Kǝre Kanobe, British Nigerialan nabkada. Babanzǝ kasuwuma kuru yanzǝ dǝ diwo Alhassan Dantata ye. Dangote də kəntagə Aprilye kaunzə 10 saa 1957 lan katambo. Maranta Kano lan kərawono, suro kəriye Kano yen, kərazə primary-a secondary-a nankaro.[1] Yanzə, Mariya Sanusi Dantata də fero kasuwuma Sanusi Dantata ye. Yanzə men, shidə diwo Alhassan Dantata ye, kam shiro galiwuwo ba suro Fəte Africayen loktu kərmunzə 1955 lan.[3] Ya Dangote ye, Sani (1959/60-2021), shiye kasuwuma.Dangote də madrasa sheikh ali kumasi yen kərawono, ngawodən maranta kura bərni kuraye Kano lan kərawono. Suro saa 1978 lan, mowonti gumnatibe Birnin Kudu lan tamozəna.[7] Shiye degree bachelorye kəra kasuwu-a cidaram-ayen Jamiya Al-Azhar Cairo lan səbandəna.[8][6]
Nyiya-a cida kasuwube-a
[yasa | usullu yasa]Dangote ye Zainab'a nya'ano saa 1977 lan. Daren loktu notənyi lan dəbkata. Mariya Muhammad Rufai-a nyawono kuru loktu notənyilan dəbkata. Sokku nyiyanzə buroyedən, Dangote ye ferowanzə ferowa yakkə sətana: Halima-a, Mariya-a, Fatimah-a. Shiye kuru tadanzə gozəna mbeji, Abdulrahman. Suro saa 1977 lan Dangote də Lagos ro lezə kamfani gana laa kokkono shiro Dangote Group gultin də. Buro salakkin na awanzəyen kungəna 500,000 nairaye səbandəna kasuwu karewa kasuwuye badiwono, surodən simintiye suro jaketben gənatəna-a karewa bareye-a surodən shangawa-a shiwur-a mbeji.[11]Shi kamfani də sha kamfani kura kura Africa lan gozana, nasha cidaram ye mbeji: Dangote Sugar Refinery, Dangote Cement, kuru Dangote Flour.[12] Suro kəntawu Julyye saa 2012 lan, Dangote ye hukuma ci njiye Nigeriaye ro cidi koltəna ci njiye Apapa yedən hayaro gozənadə kasattəna.[13] Suro kəntawu Februaryben saa 2022, shiye warmajiwo tamotə cidaram Peugeotbe suro Nigeriaben ngawo kəlakəlnzə Stellantis'a, kamfani kura Peugeotbe tandomasoben. Suro saa 2023 yen, Dangote ye cidaram Dangote ye dəga badiwono.Suro kəntawu Maybe saa 2024, Aliko Dangote waltə tawatsəgəna kəla məradənzə kəla waltəm awowa energybe suro Africaben faidatəben shiye wono:[16] Kǝnashinzǝdǝ shima kareya cidabe Africabe faidatǝ, sandiya yasa kuru kasuwunde lan saladin.
Gargam
[yasa | usullu yasa]Dangote də shima kam biliyonna buro salakye Nigeria lan saa 2007 lan.[17] Suro saa 2012 yen The Guardian ye ruwozəna shi də kam zauro galiwu Africa lan kuru kam sələm zauro galiwu dunyalan. Sokku shiye wakil NEMT ye lan cidajindən, [a] Dangote ro kura lardəye Goodluck Jonathan ye suro saa 2011 yen shiro Komanda kura Niger ye (GCON) co. Suro kəntagə April 2014yen, Timeye shiga suro Am 100 do zauro faida'a dunyalan.[21] Suro saa 2015 yen Dangote də sha suro "Am 50 do zauro faida'a dunyalan" Bloomberg ye somzəna, [22] shi Guardian Man of the Year award də,[23] kuru sha kam kura 100 do zauro faida'a Africaye dəro majalla Londonye New African dəye sha somzəna.[24] Dangote də sha kura daudi kasuwuye US-Africa ye ro suwudəna suro kəntawu September ye saa 2016 lan, karapka kasuwu ye United States ye dəye.[25] shiga kura majalis malariabe Nigeriabero Buhariye suro kəntawu Augustbe saa 2022-lan sha wallono.[26]
Awowa dareye
[yasa | usullu yasa]Dangote də Goodluck Jonathan ye sha wakil karafkanzə arziyi ye ro wallono saa 2011 lan. Suro saa 2017 yen, shiye karno 2019 ye lan kura lardǝ Nigeria ye dǝro gasayin dǝga kasatsǝnyi,[28] kuru shiye komiti shawariye taganasbe dǝro cidazǝna kǝla kampain waltǝm karno Muhammadu Buhari ye dǝro.[29] Dangote ye rokko Gates Foundation yen cidazəna kəla lamar nəlewa jamaye lan.[30] Suro kəntawu August saa 2014-yen, shiye bana naira miliyon 150 cina kəla kasadə gomnati Nigeriabe Ebolaro kurun dio-a faitə-aro.[31]Suro kəntawu Mayben saa 2016lan shiye wadə dola miliyon 10 gozəna am Nigeriabe doni fitəna Boko Haramye lezənadə banatəro.[32] Suro kǝntawu Maci sagǝ 2020 nen, shiye naira miliyon 200 sǝdǝna kǝla tartǝgǝ COVID-19 ye Nigeria lan kǝriwutǝro.[33] Dangote də kərawoma dekkel shiye Nasaraye Arsenal F.C. kuru suro saa 2019 yen kungiya dəga yiwo məradənzə fəlezəna.[34] Suro sagǝ 2020 nen, shiye bana ministry biske dekkelye Nigeria yero cina kǝla banazǝgǝ fato biske dekkelye Moshood Abiola ye suro Abuja ye dǝga waltǝm yasa nankaro.[35]